کاربردهای بی کربنات آمونیوم چیست؟

بی کربنات آمونیوم (آمونیوم هیدروژن کربنات، آمونیوم کربنات اسید، مونو آمونیوم کربنات، نمک اسید کربنات مونو آمونیوم) ترکیبی با جرم مولکولی 79/06 گرم بر مول می باشد، در دمای اتاق به صورت پودر سفید و کریستالی با بوی بسیار کم آمونیاک است. این نمک در آب محلول بوده و محلولی نسبتاً قلیایی تشکیل می دهد. با توجه به این که حلالیت آمونیوم بی کربنات در آب گرماگیر است، لذا با افزایش دما حلالیت آن در آب افزایش یافته و باعث کاهش دمای آب می شود. آمونیوم بی کربنات در الکل ها و استون نامحلول می باشد. این نمک در محدوده دمایی بین 36 تا 60 درجه سانتی گراد به آمونیاک و آب و دی اکسید کربن تجزیه می شود.

بی کربنات آمونیوم به دو صورت صنعتی (Chemical grade) و خوراکی (Food grade) وجود دارد. آمونیوم بی کربنات باعث ایجاد سوزش در پوست، چشم و سیستم تنفسی می گردد.
بی کربنات آمونیوم در بشکه های فولادی یا کیسه هایی با لایه داخلی پلی اتیلن بسته بندی می شود و می بایست در دمای پایین تر از 15 درجه سانتی گراد نگهداری شود.

روش های تولید آمونیوم بی کربنات

آمونیوم بی کربنات در یک فرآیند آبی به صورت پیوسته (Continouse) و یا ناپیوسته (Batch) تولید می شود.
در یک روش، پس از شارژ محلول آمونیاک به دورن رآکتور، گاز کربن دی اکسید را به درون رآکتور تزریق می نمایند. کنترل این واکنش نسبتاً آسان بوده و مهمترین مرحله در آن، مرحله کریستالیزاسیون می باشد. واکنش تشکیل آمونیوم بی کربنات (NH4HCO3) یک واکنش گرمازا است.

با توجه به این که واکنش بین گاز دی اکسید کربن و محلول آمونیاک گرماده می باشد، لذا برای تولید کریستال هایی با اندازه مناسب (به منظور جداسازی راحت تر) باید گرمای حاصل از واکنش خارج شود و در طول زمان انجام این واکنش دما تحت کنترل قرار داشته باشد. در پایان پس از تکمیل شدن واکنش و تشکیل کریستال ها، محتویات رآکتور تخلیه شده و کریستال ها به کمک سانتریفوژ آبگیری می شوند. در صورت نیاز کریستال های آمونیوم بی کربنات در خشک کن، خشک می شوند.

blank
روش دیگر تهیه آمونیوم بی کربنات، استفاده از آمونیوم کربنات است. به طوری که ابتدا آمونیوم کربنات صنعتی را درون رآکتور حاوی آب 50 درجه سانتی گراد شارژ نموده و سپس به درون محلول حاصل گاز دی اکسید کربن تزریق می شود. در ادامه با کنترل دما (کاهش دما) کریستال های آمونیوم بی کربنات پدیدار شده و در نهایت محتویات رآکتور تخلیه شده و کریستال ها به کمک سانتریفوژ آبگیری می شوند.

کاربردهای بی کربنات آمونیوم

از آنجایی که آمونیوم بی کربنات دارای دو گرید خوراکی و صنعتی است، در اغلب موارد به منظور افزایش کیفیت محصول نهایی به عنوان ماده افزودنی، در صنایع مختلف به کار می رود.

1- عامل تخمیر در تولید نان، بیسکوئیت و شیرینی

blank

تخمیر دارای مزایای زیر می باشد:

– میکروارگانیسم های تولید شده در حین فرآیند تخمیر دارای خواص متابولیک نیز می باشند و تولید کننده چند نوع از ویتامین های گروه B می باشند.
– در حین عمل تخمیر، اسید و الکل تولید می شود که باعث توقف رشد و نابودی میکروارگانیسم های پاتوژن گردیده و لذا بهداشت خمیر و نان را تقویت می نماید.
– در حین عمل تخمیر، مواد معطری تولید می شود که موجب ایجاد طعم و عطر مطبوع در نان می گردد.
– کاهش pH به دلیل تولید شدن اسید و ایجاد حالت کلوئیدی گلوتن موجب ماندگاری بیشتری در نان می گردد.

2- در ترکیب مواد اطفاء حریق
3- در تهیه نمک های آمونیوم
4- در تولید مواد دارویی
5- به عنوان کود و تقویت کننده خاک

blank
کاربرد آن به عنوان کود قابل رقابت با سایر ترکیبات آمونیوم دار نمی باشد. در گذشته به عنوان کود نیتروژن دار ارزان قیمت در چین استفاده می شد، اما به دلیل کیفیت نسبتاً پایین و ناپایداری بی کربنات آمونیوم، با اوره جایگزین شده است.

6- به عنوان پاک کننده رسوبات
از این ترکیب به عنوان پاک کننده و از بین برنده رسوبات لوله های مبدل های حرارتی و بویلرها استفاده می شود، به طوری که آمونیوم بی کربنات با رسوبات کلسیم واکنش داده و آن را در خود حل می نماید. در صورتی که لایه رسوب های ایجاد شده نازک باشد استفاده از بی کربنات آمونیوم به تنهایی کفایت می کند، در غیر این صورت استفاده از مخلوط آمونیوم بی کربنات و هیدروکلریک اسید رقیق (HCl) نتیجه مطلوبی خواهد داشت.

7- در تولید لاستیک های اسفنجی (Sponge Rubber)

blank
8- در صنایع سرامیک سازی
9- در تهیه کودهای گیاهی (Compost)
10- در صنایع پلاستیک و کائوچو
11- در دباغی چرم
12- در سنتز برخی کاتالیست ها

همان طور که عنوان شد آمونیوم بی کربنات کاربردهای گسترده ای دارد و در برخی موارد از این کاربردها قابل جایگزینی با مواد دیگر می باشد. از جمله این موارد به جایگزینی بی کربنات آمونیوم به عنوان کود و تقویت کننده خاک با اوره اشاره نمود، زیرا خواص اوره در مقایسه با آمونیوم بی کربنات مطلوب تر می باشد. همچنین به جای استفاده از این ماده در صنایع غذایی جهت تخمیر، می توان از سدیم بی کربنات (جوش شیرین) استفاده نمود.

blank

 

مرجع مواد شیمیایی ایران

نوشتهٔ پیشین
همه چیز درباره کربنات سدیم!
نوشتهٔ بعدی
سولفات سدیم در صنعت چگونه تولید می شود؟

مطالعه این مقاله ها را پیشنهاد می کنیم:

3 دیدگاه. ارسال دیدگاه جدید

  • blank
    برهانی

    سلام و خسته نباشید من میخواستم از آمونیوم بی کربنات در مقیاس صنعتی استفاده کنم ولی انحلال آن به شدت همراه با بوی زننده میباشد به طوری که نمیتوان با آن شرایط کار کرد، آیا روشی برای از بین بردن این بو وجود دارد؟ لازم به ذکر است گروه آمونیوم باید در فرمولاسیون من وجود داشته باشد. آیا میتوان از نمک آمونیوم کلرید به جای آن استفاده کرد؟

    پاسخ
    • سلام و درود، اظهار نظر درباره جایگزین نمودن این نمک ها نیازمند اطلاعات بیشتر در مورد فرآیند شما می باشد.

      پاسخ
  • blank
    امیر

    بی کربنات آمونیم یک ماده شیمایی در تخمیر است وباعث تخمیر مصنوعی میگردد و عوارض گوارشی ایجاد میکند

    پاسخ

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

این فیلد را پر کنید
این فیلد را پر کنید
لطفاً یک نشانی ایمیل معتبر بنویسید.

فهرست