اکریلیک اسید – Acrylic acid

اکریلیک اسید مایعی بی رنگ، شفاف، خورنده با بوی مشخص می باشد که به عنوان ساده ترین کربوکسیلیک اسید غیر اشباع شناخته می شود و شامل یک گروه وینیل است که مستقیما به انتهای کربوکسیلیک اسید وصل می شود. اسید اکریلیک با آب، الکل ها، اترها و کلروفرم مخلوط می شود. این اسید با الکل ها و اکنش داده و استر تشکیل می دهد که اکریلات نامیده می شوند. استرهای بزرگ تر پلیمرهایی نرم و منعطف می دهند که با افزایش وزن مولکولی الکل، به جامداتی موم گونه تبدیل می شوند. همچنان که وزن مولکولی مونومر افزایش می یابد، پلیمریزاسیون به نحو قابل ملاحظه ای کند تر می شود و درجه پلیمریزاسیون کمتری به دست می آید.

اسید اکریلیک و استرهای آن به راحتی با واکنش با پیوندهای دوگانه خود تشکیل پلی اکریلیک اسید و یا با سایر مونومرهای وینیلی (به عنوان مثال آکریل آمید، آکریلونیتریل، ترکیبات وینیل، استایرن و بوتادین) با هم ترکیب می شوند و هموپلیمر و کوپلیمر را تشکیل می دهند که پرکاربردترین آنها پلی متاکریلات ها هستند. اکریلیک اسید بسیار سریع پلیمریزه می شود و یک ماده جامد شیشه ای پدید می آورد. این پلیمر در کاربردهای پلاستیکی بسیاری به عنوان جاذب آب استفاده می شود.

ویژگی های معروف اکریلیک ها هدایت مناسب نور، رنگ پذیری و پایداری ابعادی آن ها می باشد. این رزین ها ویژگی های خود را در محیط های بیرونی و در دوره های زمانی طولانی حفظ می کنند که شاید مهمترین ویژگی اکریلیک ها باشد. این رزین به دلیل شفافیت زیاد پذیرای بسیاری از رنگ دهنده ها می باشد. چنان که می توان رنگ های شفاف، تیره و نیمه مات را در سایه ها و درجه های مختلف به دست آورد. اکریلیک اسیدها انواع مختلفی دارند که عبارتند از:

• پلی متاکریلات ها
• اکریلیک های گرما سخت شونده
• اکریلیک های اصلاح شده
• پلیمر اکریلو نیتریل
• سیانو اکریلات ها

سنتز اکریلیک اسید

مونومرهای ساده اکریلیک اسید استر از واکنش استیلن، مونوکسید کربن و یک الکل در حضور کاتالیست نیکلی ساخته می شوند. تعداد زیادی از اکریلات ها را می توان با این واکنش تهیه نمود. در این واکنش اگر از آب استفاده شود اکریلیک اسید به دست می آید. همچنین این ماده از پروپیلن نیز به دست می آید که یک محصول جانبی تولید اتیلن و بنزین می باشد.

کاربردهای اکریلیک اسید

اسید اکریلیک در بسیاری از صنایع مانند تصفیه آب، نساجی، تولید پوشک، مواد شوینده، آرایشی و بهداشتی، صنایع بسته بندی، چرم، صنایع غذایی، نفت و گاز، کاغذ، سوپر جاذب ها، پوشش ها، چسب و رنگ، الاستومرها و کفپوش های کف به کار می روند.